جلّاب چیست ؟ شربت جلّاب یا شربت گلاب یک نوشیدنی پرخاصیت سنتی است . جلّاب عربی شده گلاب است، در قدیم جلّاب هم به عنوان دارو و هم به عنوان یک نوشیدنی نشاط آور مورد استفاده قرار می گرفته ، همچنین جلّاب نوعی شربت محبوب در خاورمیانه به خصوص در کشورهای فلسطین،لبنان ، اردن و سوریه است که بیشتر در ماه مبارک رمضان با انگبین هایی مانند شیره انگور یا خرما تهیه و مصرف می شود .

خواص شربت جلّاب در طب ایرانی :
شربت جلّاب یکی از مفرحات در طب سنتی است و برای تقویت قلب و درمان بیماری های سوداوی تاثیر فراوانی دارد، شربت زعفران و گلاب قوای جنسی را تقویت می کند و برای رفع سردردها ، تنش های عصبی، بی خوابی و اضطراب بسیار منفعت دارد پون هر صبح به ناشتا بیاشامند .

در کتاب قرابادین کبیر در تعریف جلّاب آمده است : از جمله اشربه ای است که جهت تقویت قلب و رفع خفقان و توحش و ملیخولیا و ... ترتیب می دهند و با عرق های مناسبه می آشامند.  

روش تهیه :
جلّاب سه ماده اصلی دارد : گلاب ، یک جزء شیرین کننده که می تواند شکر ، عسل و یا نبات باشد و زعفران .
دستور اصلی به این صورت است : یک کیلو نبات سفید یا عسل (در صورت موجود نبود می توان از شکر و یا قند استفاده نمود) با سه کیلو گلاب روی شعله ملایم بجوشانید تا نصف شود . سپس نیم مثقال (حدود دو و نیم گرم) زعفران را به آن اضافه کنید و بعد از چند دقیقه جوشیدن خاموش کنید و بعد از خنک شدن در یخچال نگهداری کنید .

نکات مهم در تهیه جلّاب :
* بسیار مهم است در طول زمان جوشیدن مرتبا کف روی شربت را جمع آوری شود.
* در روش فوق مایع نسبتا رقیقی حاصل می شود . اگر میخواهید قوام و غلظت شربت بیشتر باشد یا در مصرف غیر دارویی می توانید نبات و یا شکر را تا میزان یک و نیم برابر گلاب یعنی چهار و نیم کیلو افزایش دهید که این شربت را می توان بیرون یخچال نگهداری کرد .
* در طب سنتی جوشاندن عسل مانعی ندارد .
* برای اینکه شربت جلّاب خوش رنگ شود و ظاهر زیباتری داشته باشد می توانید زعفران را به صورت پودر نشده و رشته ای به شربت اضافه کنید تا رشته های زعفران در شربت شناور باشد .
* شربتی که با نبات و یا شکر تهیه می شود خوش طعم تر است ولی به دلیل وجود قندهای مصنوعی در نبات یا شکرهای امروزی عسل مطلوب تر است . البته این به معنای مضر بودن جلّاب شکر یا نبات نیست بلکه به تجربه این جلّاب ها نیز اثرات درمانی فراوانی دارد. در افراد گرم مزاج استفاده از این جلّاب ها به نسبت جلّاب عسلی ارجح است . در مهمانی ها نیز استفاده از جلّاب شکر یا نبات ایده آل و مطلوب است .

روش مصرف :
جلّاب به عنوان پایه شربت استفاده می شود که مقدار متناسب آن در آب خنک یا عرقیات مناسب دیگر حل می شود و افزودنی های دلخواه مانند تخم شربتی و یا خاکشیر به آن اضافه می شود .
در حالت عادی می توان شربت جلّاب را با آب خنک میل نمود و یا می توان با مشورت پزشک به جهت درمان با عرقیات مناسب دیگر میل شود .
مثلا در فصول گرم سال و در افراد با مزاج گرم که می خواهند اثر خنکی از این شربت بگیرند از مخلوط مساوی عرق کاسنی و شاطره استفاده می کنیم . عرق های بید ، بیدمشک و همیشه بهار و ... هم قابل استفاده است .
در فصول سرد سال و در افراد با مزاج سرد که می خواهند اثر گرمی از این شربت بگیرند می توان از عرق بهارنارنج ، اسطوخودوس ، بادرنجبویه و گاوزبان و ... استفاده شود.
ترکیب مساوی عرق های کاسنی و شاطره نسبتا متعادل به سمت خنکی است و تقریبا برای همه افراد گرم و سرد مزاج قابل استفاده است . ترکیب مساوی عرق های بیدمشک و بهارنارنج هم متعادل به سمت گرمی است و برای همه افراد گرم و سرد مزاج قابل استفاده است .
گزینه های اصلی برای تقویت قلب عرق های بادرنجبویه ، بیدمشک ، بهارنارنج ، گاوزبان و گشنیز است .
عرق های بیدمشک ، بهارنارنج ، اسطوخودوس ، بادرنجبویه ، گاوزبان و ... اثرات آرامبخشی فوق العاده ای دارند .
کسانی که معده ضعیف و یا مشکلات گوارشی دارند می توانند از عرق شیرین بیان و یا نعنا استفاده کنند و جلّاب عسلی را انتخاب کنند .

احتیاط در مصرف :
به دلیل وجود زعفران زنان باردار در مصرف این شربت حد اعتدال را نگه دارند هر چند در روزهای نزدیک به زایمان ، مصرف این شربت باعث تقویت رحم و زایمان آسانتر می شود. زنان بارداری که سابقه سقط مکرر دارند بهتر است این شربت را مصرف نکنند .
افراد دیابتی بهتر است جلّاب عسلی استفاده کنند . در افراد با فشارخون بالا هم با رعایت حد اعتدال از جلّاب با پایه کاسنی-شاطره استفاده کنند.